Yavru kedinizi kucağınıza aldığınızda, sevimliliği kadar narinliği de sizi etkiler. Henüz dünyayı tanımaya çalışan bu minik dostlar, bağışıklık sistemleri tam gelişmediği için bulaşıcı ve ölümcül hastalıklara karşı son derece savunmasızdır. İşte tam da bu yüzden, aşılama, sağlıklı bir başlangıcın en önemli adımıdır.
Neden Aşılama Gerekli?
Yeni doğan kediler, ilk haftalarda annelerinden aldıkları sütle (kolostrum) geçici bir bağışıklık kazanırlar. Ancak bu maternal antikorlar, 6–16 haftalık dönemde azalır ve “bağışıklık boşluğu” denilen, enfeksiyonlara en açık dönem başlar.
Bu kritik süreçte yapılan aşılar, yavru kedilerin bağışıklık sistemini aktive ederek onları ölümcül hastalıklara karşı korur. Aşılar sayesinde vücut, hastalık etkeniyle karşılaşmadan önce onu “tanımayı” öğrenir ve gerektiğinde hızla savunmaya geçer.
Hangi Aşılar Yapılmalı? (Çekirdek ve Ek Aşılar)
Veteriner hekimler tarafından önerilen aşılar iki gruba ayrılır:
Çekirdek (Temel) Aşılar – Tüm kediler için önerilir
• FHV – Feline Herpesvirus: Üst solunum yolu enfeksiyonlarına ve göz problemlerine yol açar.
• FCV – Feline Calicivirus: Ağız ve burun çevresinde yaralar, burun akıntısı ile karakterizedir.
• FPV – Feline Panleukopenia: Kusma, ishal, iştahsızlık, bağışıklık baskılanması ve yüksek ölüm riskiyle seyreder.
• Kuduz: Hem insanlar hem hayvanlar için ölümcüldür.
Çekirdek Dışı (Ek) Aşılar – Yaşam tarzına göre önerilir
• FeLV – Kedi Lösemi Virüsü: Bağışıklık sistemini baskılar, neoplaziye neden olabilir.
• FIV – Kedi İmmün Yetmezlik Virüsü: HIV’e benzer şekilde bağışıklık sistemini zayıflatır.
• Chlamydia felis, Bordetella bronchiseptica, FIP gibi özel durumlara bağlı önerilen aşılar da mevcuttur.
Aşılar ve Yan Etkileri
Aşılar genellikle güvenli olmakla birlikte, bazı durumlarda yan etkiler görülebilir. En yaygın olan hafif yan etkiler arasında aşı yerinde şişlik veya hassasiyet, hafif ateş, iştahsızlık ve geçici halsizlik bulunur. Daha ciddi ancak nadir görülen yan etkiler ise yüz şişmesi, solunum zorluğu, ani halsizlik, bayılma (anafilaktik reaksiyon) ve aşı bölgesinde fibrosarkom (nadir, uzun vadeli risk) olarak sıralanabilir. Bu nedenle aşı sonrası kedinizi 1-2 gün boyunca dikkatle gözlemlemeniz ve ciddi bir tepki fark ettiğinizde derhal veterinerinize başvurmanız önemlidir.
Bilinmesi Gereken Diğer Detaylar
• Maternal Antikorların Aşıya Etkisi: Annesinden yüksek antikor alan yavrularda ilk aşıların etkisi zayıflayabilir. Bu nedenle aşılar 16 haftaya kadar tekrar edilir.
• Aşı sonrası takip: Aşı uygulamaları sonrası halsizlik, iştahsızlık, uyku hali normaldir. Bu belirtiler 1-2 günden uzun sürerse veteriner hekiminize danışınız.
Barınaktan Alınan Yavrular ve Özel Durumlar
Sokak kedileri veya geçmişi bilinmeyen barınak yavruları için öncelikle FeLV ve FIV testleri yapılmalıdır. Bu yavrulara tam bir "sıfırdan aşılama" programı uygulanmalı ve aşılamaya başlamadan önce genel sağlık kontrolü yapılıp parazit tedavisi tamamlanmalıdır.
Sağlıklı Bir Gelecek Aşıyla Başlar
Yavru kedilerde aşılama, onların yaşam boyu sağlıklı kalmasını sağlayacak en temel ve etkili koruyucu uygulamadır. Uygun zamanlamayla yapılan aşılar, birçok ölümcül hastalığı daha başlamadan önler. Her kedi farklıdır, bu yüzden aşılama planınızı veteriner hekiminizle birlikte oluşturmalısınız.
