Avrupa, Asya ve Afrika'ya özgü olan kedi nanesi (Nepeta Cataria) nane ailesinin bir üyesidir. Kokulu pembe veya beyaz çiçekli çok yıllık bir bitkidir. Dayanıklı olduğu için Kuzey Amerika'da yabani ot olarak kabul edilir. Aynı zamanda süs bahçe bitkisi olarak kullanılır.
tKedi nanesinde bulunan uçucu yağ (nepetalakton) bitkinin gövdelerinde ve yapraklarında bulunur. Bu bitkiye sadece evcil kediler tepki vermekle kalmaz, aynı zamanda büyük cins kediler (puma, vaşak, leopar) de tepki verir.
Kedi nanesi kedilerde nasıl bir etki yapar?
Bitki, feromon adı verilen kimyasalları algılamaktan sorumlu olan bir kedinin koku alma reseptörlerine bağlanır. Kediler, maruz kalma düzeyine göre farklı tepkiler verebilir. Genel olarak, bitki tüketildiğinde sakinleştirici, soluma durumunda uyarıcı etki gösterir.
Soluma Etkileri:
- Heyecan ve hiperaktivite
- Sıçrayarak yerde yuvarlanma
- Bitkiye veya kuru yapraklara sürtünme
- Yalamak
Yutma Etkileri:
- Saldırganlık (ısırma ve hırlama)
- Uyku hali
- Salyada artış
- Hırıltı
Maruz kalındığında, bu etkiler 5-15 dakika arasında sürebilir.
NOT: Rahim uyarıcı etkisinden dolayı erken doğuma neden olabilir. Hamile kedilerde kullanılmamalıdır.
Kediler Neden Sever?
Kedilerin yaklaşık %50-75'i etkilenirken, %20-30’u etkilenmediğinden, bu bitkiye verilen tepkinin kalıtsal bir özellik olduğu düşünülmektedir.
Yavru ve yaşlı kediler genellikle kedi nanesine tepki göstermezler. Bir kısım, az gelişmiş veya zayıf koku alma duyuları nedeniyle tepki vermediklerini düşünüyor. Diğer kısım ise, yavru ve yaşlı kedilerin cinsel aktivitesinin hiç olmaması veya çok az olması nedeniyle, onları nepetalaktona ve buna bağlı kedi feromonlarına karşı bağışık hale getirdiğine inanıyor.
Kedi nanesi zararlı değildir, ancak ölçülü kullanmak önemlidir. Aşırı tüketim sonucu kusma veya ishal görülür.
