Evcil hayvanları vegan/vejetaryen diyetle beslemek gittikçe popüler hale gelmeye başladı. Güvenli ve etik olup olmadığı konusundaki tartışmalar da devam etmektedir.
İnsanlar Neden Evcil Hayvanlarını Vegan/Vejetaryen Yapmak İstiyor?
İnsanların evcil hayvanlarını vegan/vejetaryen bir diyetle beslemek istemelerinin birkaç nedeni vardır. Bunlar;
• Ticari mamada bulunan hayvansal kökenli gıda kalitesiyle ilgili endişeler
• Evcil hayvan sahiplerinin vejetaryen/vegan olması
İnsanların vegan/vejetaryen mama istemesinin en büyük nedenlerinden biri mamaların kalitesinden şüphe etmeleridir. Ticari mamalarda kullanılan yan ürünlerin, düşük kaliteli bileşenlerin kedi/köpeklere zarar verdiğini düşünürler. Kedi/köpeklerini hayvansal kökenli bir diyetle beslemek istemeyen evcil hayvan sahiplerinin çoğu vegan/vejetaryendir.
Kediler ve Köpekler Etobur Değil mi?
Kediler ve köpekler etobur hayvanlardır. Aralarındaki fark, kediler zorunlu etobur olmalarına rağmen köpekler de durum farklıdır. Köpekler omnivor hayvanlardır (insanlar gibi hem etçil hem otçul). Evcil hayvanınızı hayvansal kökenli içeriğe sahip olmayan bir diyetle beslemeyi düşündüğünüzde bu ayrıntılara dikkat etmelisiniz.
Kediler Vegan/Vejetaryen Diyetle Beslenebilir mi?
Vegan/vejetaryen diyetle beslenip hayatta kalabilen kediler olmuştur. Ancak kediler için hayvansal kökenli bir gıda içermeden dengeli bir diyet oluşturmak zor ve tehlikelidir. Vejetaryen diyetlerle beslenen kedilerde hastalık ve ölüm riski daha fazladır. Besin madde bileşimi dengelenmiş vejetaryen diyetlerle beslenen kedilerde bile sıklıkla ciddi sağlık sorunları ortaya çıkar. Örneğin idrar yolu enfeksiyonları vejetaryen diyetle beslenen kedilerde yaygındır.
Vejetaryen Diyetler Kediler İçin Neden Tehlikelidir?
Kediler zorunlu etobur hayvanlardır. Zorunlu etobur olmak, biyolojik olarak hayvansal ürün yemeleri gerektiği anlamına gelir. Kediler karbonhidratları parçalamak için gereken sindirim enzimlerine sahip değildir. Kediler et vb. içermeyen gıdalarla beslendiklerinde hayvansal kökenli gıdalarda bulunan aminoasitlerden yararlanamazlar. Kedileri vejetaryen bir diyetle beslemek için dışarıdan ek besleme yapılması gerekir. Ancak dışarıdan verilen takviyeler gerçek gıdaların yerini tutamamaktadır.
A vitamini
A vitamini kediler için çok önemlidir. Köpekler ve insanlardan farklı olarak, kediler A vitaminini sentezleyemezler. A vitaminini yalnızca hayvansal kökenli gıdalarla veya dışarıdan verilen takviyelerle alırlar. Yetersiz A vitamini işitme kaybına, cilt, kemik, bağırsak ve üreme sistemlerinde sorunlara neden olabilir.
Taurin
Kediler, taurini hayvansal kökenli gıdalardan alırlar. Taurin eksikliği görme sorunlarına, kaybına ve kardiyomiyopati ile sonuçlanabilir.
Araşidonik asit
Derinin normal yapısını ve işlevini korumak için çoklu doymamış yağ asitleri (PUFA) gereklidir. Esansiyel yağ asitleri (EFA), vücutta sentezlenemediği için dışarıdan alınması zorunlu doymamış yağ asitleridir. Türlere bağlı olarak, omega-6 (linolenik), linoleik (LA) ve araşidonik (AA) asit esansiyel yağ asididir. Kediler linoleik asidi araşidonik aside biyolojik olarak dönüştüremezler. Bu nedenle kediler için araşidonik asit esansiyel yağ asididir. Omega-6 yağ asidi linoleik asitten, sebzelerden ve tohum yağlarından (aspir, ayçiçeği, mısır) elde edilir. Köpekler a-linoleik asidi dokosaheksaenoik aside (DHA) etkili bir şekilde dönüştüremezler. Bu nedenle diyete tohum yağı yerine alg/balık yağı eklenmelidir. Esansiyel yağ asidi eksikliğinde, tüylerin parlaklığın azalması ve deride pullanma gözlenir. Kronik esansiyel yağ asidi eksikliği, özellikle kulaklarda deri kalınlaşmasına neden olur. Bu durumda esansiyel yağ asidi ilavesi veya yağ içeriği yüksek daha kaliteli bir diyet verilerek eksiklik giderilebilir. Klinik belirtiler 4-8 hafta içinde iyileşmektedir.
